نظر سنجی شهر وندان و المان در میدان
به: شهرداری محترم بندر انزلی
از: انجمن طرفداران توسعه انزلی
موضوع: دعوت از شهر وندان به نظر خواهی در خصوص طرح پیشنهادی میدان گمرک
از عموم شهروندا ن تقاضا می شود نظر و پیشنهاد بگذارند
هنر تجلی زیبایی است و یکی از بهترین روش‌های زیباسازی شهرها و فضاهای عمومی، به کارگیری شاخه‌های مختلف و متنوع هنری در خیابان‌ها، میادین، باغ‌ها، پارک‌ها، ساختمان‌ها و غیره است. شهرها از جمله فضاهایی هستند که شهروندان به طور مدوام و مستمر در تعاملی همیشگی با آنها قرار دارند.
نیاز شهروندان امروزی تنها در ایجاد فضای سبز، گالری‌ها، موزه‌ها، نظافت کوچه‌ها و خیابان‌ها، جمع‌آوری زباله‌ها، حمل و نقل عمومی و حتی خط‌کشی معابر خلاصه نمی‌شود. امروزه، برنامه‌ریزان و شهرسازان شهرهای مدرن، بیش از گذشته به لزوم به کارگیری المانهای زیباسازی و تزریق هنر در فضاهای عمومی و شهری پی برده‌اند. شهر به مثابه بستری که در ساعات زیادی از شبانه‌روز شهروندان را در خود جای می‌دهد، پتانسیل این را دارد که شهروندان را خشمگین، عصبانی و مضطرب کند یا به آنها حسی از اطمینان، آرامش و آسایش هدیه دهد. در فضاهای شهری حتی دیگر بیلبوردهای تبلیغاتی با ابعاد گاه غول‌آسای خود، نمی‌توانند و نباید فقط جنبه تبلیغاتی داشته باشند. بلکه آنها نیز به عنوان یکی از عناصر شهری که در تماس مداوم با شهروندان است می‌بایست به فرم و رنگ و زیبایی آن توجه ویژه‌ای نشان دهند.
مجسمه ها و المانهای شهری نقش عمده و زیبائی سازانه در فضاهای عمومی شهر ایفا میکنند و چهره دل‌پذیری به پارک‌ها، میادین و دیگر مکان‌های مورد استفاده آن میدهند و به طور حتم عاملی هستند که شهروندان را به تامل وامی‌دارد و دید بصری آنها را افزایش می‌دهد. مسئله حائز اهمیت عدم استفاده فله‌ای و نابجا از این المانهای زیباساز است، که آن هم به تدبیر برنامه‌ریزان و طراحان شهری و توجه ایشان به نوع اثر و المان و تناسب آن با فضایی که برای آن تعبیه شده است، نیاز دارد.
بدون شک امروزه نمی‌توان از حضور هنر و به دنبال آن تاثیر زیبایی در شهر و فضاهای شهری چشم پوشید اما آنچه که در این میان نباید مغفول بماند، استفاده به جا و شایسته از هر گونه نشانه و نماد هنری است. بدیهی است استفاده نادرست و بی خردانه از المانها و مجسمه ها در شهر روحیه مردم را آزرده کرده و تاثیر مخرب دارد . نمونه بارز آن در انزلی مجسمه میر زا کوچک خان جنگلی است که جدا از مسائل شباهتی ( که اصلا هنر واقعی بدنبال این شباهت ها نیست ) مجسمه به حدی کودکانه و بدون تناسب و غیر هنرمندانه است که همه آگا هان هنر را به خنده وا می دارد که این طبعا مقصود و نظر شهر داری در هنگام اجرا نبوده است و بعد ها هم اگر بر اثر تذ کرات مردم ، متوجه آن شده هر گز جرات برداشتن آن مجسمه را نداشته است ، به کارگیری آب‌نماها، نقاشی‌های دیواری، پرچم‌ها، نورها، درختان و گیاهان طبیعی و به طور کلی فضای سبز، نصب مجسمه‌ها ، المانهای شهری و حتی تبلیغات در صورتی اثرگذار خواهند بود که در یاد و خاطره شهروندان که مخاطبان اصلی هستند به نیکی باقی بماند ودر مسافران این شهر نیز ضمن لذت بردن از زیبائی ها ی آن ، انزلی برایشان، تداعی ازمردمان خردمند و کار بلدداشته باشد.
المانها به لحاظ لحن و ریتم انتقال اطلاعات، همچنین فرم و تناسبشان حائز اهمیت هستند . بدین جهت میزان اثرگذاری و تحمیل آن به محیط «از لحاظ اندازه، سادگی، پیچیدگی ، سکون وحرکت و جاذبه بصری» بایستی با اهمیت کاربردی آن ها کاملا تطابق داشته باشد و به عنصری انسانی و مطلوب و آرامش دهندهدر محیط بدل شوند.
هر المان عنصری و نشانه ای است که خود را به محیط تحمیل می کند . فرم فضای اطراف و محیط و معماری پیرامونی دارای هندسه و کمپوزسیون و ترکیبی استکه برای ما محدودیت هایی را به لحاظ قوانین فرمی ایجاد می کند . فضا هائی که ولو به مدت کوتاه در آن قرار میگیریم به لحاظ عناصر تشکیل دهنده آن بایستی دارای مقیاس های انسانی باشند. تا انسان در آن احساس راحتی بنماید و در آن فضا تحقیر نشود . حرکت و سکون ، در ترافیک میادین غالبا آزار دهنده است و تاثیرات روانی دارد .المانهای شهری به این خاطر باید تلطیف کننده و آرامش دهنده باشند حجم هایی که بر محیط غالب شوند ، خود را به بیننده تحمیل کرده موجب آزار مضاعف می شود. این بر عکس المانهای ورودی شهر است که باید از فاصله دور باید خوانایی داشته و قابل رویت باشند ،
المانهای میادین با مقیاس انسانی متناسب با مقیاس و هندسه میدان، کارکرد دارند و پس از ورود به آن ، ارتباط بر قرار کرده و تاثیر می گذارند. مهمترین مسئله عبور دید از میان المان است که همواره بک گراند المان باید دیده شود . و مشخص شود که ناظر در کجای محیط بوده و به کجا حرکت می کند .و در مسیر چه می بیند .
المانها معمولا (عملکردی )و یا (مفهومی) هستند عملکردی یعنی علاوه بر تامین روابط زیبائی شناسانه وظیفه و عملکرد خاصی را نیز بر عهده دارند ، مثل پل ها ،ایستگاه های اتوبوس و قطار شهری ، سر دربهای ورودی و نظایر آنها .
اما المان های مفهومی ضمن تامین نیاز های زیبایی شنا سانه مسئولیت بیان مفهوم ویا القای واقعه ای را دارند و یا بیانگر مفاهیم و یا اکسپرسیون خاصی هستند .
لذا طراحی و حتی انتخاب یک المان جهت نصب آن در میادین بسیار حساس و کار دقیقی است ، ودر هر دو مقوله یعنی (طراح المان) و (هیئت انتخاب کننده المان ) هر دو بایستی کاملا خبره بوده و در شاخه های متناسب رشته هنری دارای تحصیلات اکادمیک و رزومه کاری کاملا معتبر باشند .
متاسفانه جایگاه بررسی و کارشناسی این مقوله با نهایت احترام در شورای محترم شهر نیست. طرحی که جهت المان میدان گمرک تهیه شده، مسیر های لازم را بری تهیه و تصویب طرح طی نکرده است . آنچه که در سایت شهرداری محترم برای اظهار نظر کارشناسان به نمایش گذاشته شده به دلیل آن که نهاد شهرداری در این امور خبره و یا کارشناس نمی باشد ، لذا از تشخیص الزامات مورد نیاز در تهیه و ارائه و انتخاب یک طرح برای یک المان شهری نیزغافل بوده است.واین مطلب در اطلاعیه شهرداری کاملا مشهود است زیرا مهلت تهیه طرح جدید و ارائه آن را فقط تا 15/9/95 اعلام کرده است که زمان بسیار کمی است و فقط می توان طرح هایی نظیر طرح های حاضر را تهیه کرد . این طرحها نقشه ها و الزامات دیگری را نیار داردکه به زمان بیشتری محتاج است.
بررسی و مطالعه کارشناسانه یک المان از روی یک تصویر ساده سه بعدی فتوشاپ شده بدون مقیاس و اندازه المان و محیط آن امکان پذیر نیست و فقط سلیقه افراد را تحریک کرده و حد اکثر پاسخ به این تحریک به آن می انجامد که بگوییم : (خوب است )، یا( بد است)، (من خوشم آمد )، و (چرا تو خوشت نیامد)، و فاقد مباحث نظری بوده پشتوانه کارشناسانه نخواهد داشت. کافی است کمی تصویر پشت زمینه را در فتو شاپ بزرکتر و یا کوجکتر کنید مسئله کاملا تغییر خواهد کرد.و المان چیر دیگری می شود.
چند سال پیش شهرداری محترم در انجام طراحی (میدان امام ) شهر اقدام بهتری نمود ودر یک فرا خوان هنری از معماران و هنرمندان سراسر کشور خواست که در فراخون طرح میدان شرکت کنند ونقشه ها و ماکت میدان و اطرافش را در مقیاس لازم ارائه دهند . مهندس معمار جوانی بنام شاماسبلو برنده اول شد که حتی پس از برنده شدن هم از وی خواستند که ماکت کامل طرح با اطرافش در مقیاس لازم تهیه کند و ایشان جهت مطالعه کار تهیه کرد ، اتفاقا کانسپت آن هم کشتی بود واز لحاظ هنر طراحی بسیار استادانه و هوشمندانه و دارای ارزشهای مفهومی کاملا مشخصی بود، حتی علیرغم ظاهر مدرنش ، بر گرفته از معماری سنتی و رسمی بندی ها و فرمهای پافیلی سنتی ایرانی بود.و حال هوای خاصی داشت .
هنر مند اثر، همه زوایای دید را در مقیاس یک صدم با محیط اطرافش به تصویر کشیده بود و حتی سه انیمیشن هم از دید ناظر در دور تا دور میدان از دیدگاه راننده ی در حرکت به نمایش در آوره بود.
علت اینکه چرا این اثر کنار گذاشته شدویا چرا برای همین میدا ن در نظر گرفته نمی شود در حالی که محاسبات سازه آن هم انجام شده است برکسی معلوم نیست .
به دلائل فوق بررسی موارد فنی و تناسب فرم و فضای طرح ارائه شده دشوار است ولی همینقدر که از تصویر پیداست اهم آن به شرح زیر است .
-
تناسب فرم و فضا بر قرار نیست .
-
المان مقیاس انسانی مناسب نداشته، باعث آزردگی و سلب آرامش روانی است
-
در عملکرد مفهومی، متناسب با نام میدان نیست ماهی که کشتی شده بیانگر مفهوم کمرک نیست اگرچه تنها نقطه جذاب طرح است
-
صفحات موازی برش خورده که ظاهرا مقاطعی از ماهی هستند به جهت فاصله کم مانع عبور دید میشوند.
-
تنوع دید در زوایای مختلف وجود ندارد
-
استراکچر سازه آن مشخص نیست و ایستایی آن جای مطالعه دارد. صفحات بزرگ با مقاومتی در مقابل باد چگونه ایستاده اند
-
برشهای شبه سیتی اسکن از ماهی با فواصلی که دارند در مقابل عبور سرعت باد چه واکنشی داشته آیا صدای نا هنجار تولید نمیکنند؟
-
جنسیت سازه چیست؟ گفته می شود چوب ، که در این صورت فقط ترمووود در این شرایط جوی مقاوم است ، که فوقالعاده گران خواهد بود .
-
فضا های پر و خالی (پرتیو _ نگاتیو) در طرح، بالانس نشده
-
آیا فضاهای مابین صفحات صلب مشکل فضاهای پنهان شهری را ندارند؟ که اشکاالت امنیتی را فراهم کنند ؟
-
هنگام عبور دور میدان به دلیل قطع و صل ارتباط دید مشکلات اختلالات دید و حواص را فراهم می آورد
-
وضعیت خاص ورودی از پل و دید از بالا ملاحظاتی را در کف میدان نیاز دارد که باید طراحی شود .
پیشنهاد می شود : ضمن اعلام فراخون از همه هنرمندان صاحب سبک و با رزومه کاری دعوت کنید و فرصت مناسبی بدهید و همه الزامات مورد نیاز آن، مثل نقشه های پلان و مقاطع و نما های مختلف و چند زاویه از دید ها مختلف و پرسپکتیو های لازم از زوایای دید ناظر و دید پرنده و استراکچر اولیه و احتمالا ماکت را درخواست نمایید و شرکت کنندگان در فرا خوان موظف شوند که در شیت های توجیهی ضمن توضیح کانسپت اصلی طرح ، مراحل و چگونگی رسیدن به آن را نیز توضیح دهند. که از هرگونه کپی کاری پرهیز شود.
با تقدیم احترا م انجمن طرفداران توسعه انزلی
سنجی