حکایت نابسامان سواحل بندرازلی

حکایت نابسامانی سواحل انزلی
اینکه بخواهی اهمیت و تاثیر کیفی دریا را با کلمات تفسیر کنی نهایت بدسلیقگی است. دریا و ساحل خود مبین بهترینها هستند: قلبی به وسعت دریا... ساحل امن! در یک کلام دریا و ساحلش هویت ما انزلیچی هاست که ساحتش این روزها مخدوش شده است و دیر زمانیست که قرار است با جلسات و حرف های تکراری و تصمیماتی که بر جوف کاغذ مانده؛ اصلاح شود ولی دست کم تا لحظه اکنون، همچنان همانست که دیدی!
آنرا که خبر شد خبری باز نیامد

واژه ساماندهی سواحل خزر را جستجو کنید. به یافته های تامل بر انگیزی می رسید. حرفها و تصمیمات پرشماری که نشان از درک اهمیت ساماندهی سواحل دارد؛ رصد بازرسان وزارت کشور در حوزه مربوطه، تشکیل ستادهایی چون ساماندهی سواحل و تفرج گاه های گیلان، نمونه ای از آنهاست. اما به هر رو اراده اجرای مصوبات آن، کم جان است، که شاید تعدد مرجع و متولی و ناهماهنگی های بین دستگاه ها یکی از دلایل باشد.
بر اساس مستندات خبری قرار شد از تیر نود و شش به شناگاه ها پرچم های آبی به نشانه سلامت و زرد به مفهوم هشدار آلودگی داده شود. در ابتدای تیر همان سال از سوی شبکه بهداشت و درمان انزلی ( یکی از متولیان پایش ساحل ) شناگاه های انزلی بدون آلودگی میکروبی اعلام شد و تنها سه نقطه ساحل، آلوده گزارش شد. در حالیکه به دفعات در همان بازه زمانی از سوی مدیرکل دفتر بررسی آلودگی دریایی سازمان حفاظت محیط زیست عطف به پایش میکروبی و آلودگی پیاپی دو ساله، شناگاه های ساحل قو و پاسداران به عنوان شناگاه های آلوده درخور پرچم زرد اعلام شد!
بنا به اعلام معاونت سیاسی اجتماعی فرمانداری بندر انزلی از 48 کیلومتر نوار ساحلی انزلی، 21 کیلومتر در اختیار نهادها و سازمان ها بوده و 27 کیلومتر در اختیار عموم مردم است ضمن آنکه مدیریت شهری قیمومیت تنها 9 کیلومتر از سواحل انزلی را عهده دار است.
مرور اخبار اخیر نیز نشان می دهد در اردیبهشت ماه امسال نشست بررسی شیوه نامه ساماندهی سواحل و احداث و بهره برداری از شناگاه های گیلان با ریاست استاندار برگزار شد و در آن مواردی چون ساز و کار واگذاری مشروط یا مدت دار سواحل به بخش خصوصی و استانداردهای لازم برای ایجاد طرح های شناگاهی و نیز استقرار سازه های چوبی و قابل حمل به عنوان استراحتگاه و فروشگاه مطابق با ملاحظات محیط زیستی بحث و بررسی شد.

سازمان محیط زیست نیز ز غوغای جهان فارغ بدون آنکه در آستانه فصل شنا خبری از گزارش های به روز شده نظارت و پایش آخرین تغییرات وضعیت شناگاه ها بدهد و یا شرح نظارت حاکمیتی بر آخرین وضعیت اجرای قوانین سواحل ارائه کند تنها به این اکتفا کرده که در بیست و پنجم خرداد ماه «جلسه هماهنگی برگزاری روز مراسم دریای خزر» را برگزار کند؛ در حالیکه از آخر عاقبت طرح چند ساله مسیر سبز و ساحل پاک خبر موثقی در دست نیست!

همانطور که بر اساس دیده بانی اخبار، اجرای قوانین و فعالیت کارگروه های آزادسازی حریم ساحل خزر بطئی و مبهم و گاه به گاه مثل آسمان بهار است!
رفتاری که مغفول مانده
دبیر کمیسیون فرهنگی اجتماعی انجمن طرفداران توسعه انزلی به خزر می گوید: تغییر رویکرد استفاده از ساحل در ابتدای پیروزی انقلاب، و بعد از آن نگاه به ساحل فقط به عنوان جایی برای شنا و ایجاد محدوده های شناگاهی ما را از ظرفیت ساحلی که هم به لحاظ ماسه و شرایط طبیعی و هم به لحاظ فضای دسترسی عمومی ممتاز است، دور ساخته است.
آرمین صافدل می گوید: به خاطر داشته باشیم امتیاز و نوع گردشگری انزلی اول گردشگری ساحلی و بعد گردشگری دریایی است اما ما با بستن ورودی سواحل، عملا دسترسی را هم برای شهروند و هم برای گردشگر دشوار می کنیم و گردشگران با بی برنامگی در شهر و پارک ها سرگردان می شوند در نتیجه بهره اقتصادی لازم از قِبَل حضورشان نیز حاصل نمی شود. در حالیکه در گذشته همین معیشت فصلی برای اهالی انزلی کمک خرج در خور اعتنایی بود.
سایت بندی نوار ساحلی انزلی
صافدل یکی از راهکارهای استفاده بهینه از ساحل انزلی را سایت بندی آن دانسته و می گوید: با یک امکان سنجی دقیق می توانیم سایت هایی برای ورزش های ساحلی به صورت حرفه ای و مشخص، یا ماسه درمانی و امثال آن تعریف کنیم و به این ترتیب مقصد گردشگری ایجاد کرده ایم که با جذب گردشگر و حتی شهروندان فرصت معیشتی و اجتماعی مناسبی برای برخورداری از ساحل است.
وی همچنین بازگشت به فرهنگ ساحل نشینی را از گام های حمایتی در تغییر نگرش بهره برداری و ساماندهی ساحل دانسته و می گوید: کمترین ثمره این نگاه فرهنگی آنست که حریم 60 متری ساحل حفظ می شود و همانطور که عرف و قانون می گوید دیگر کسی طمع نمی کند که در بَر اول ساحل که مغایر قواعد اقلیمی و قوانین است برای احداث ساختمان سه طبقه پروانه بگیرند و در عمل هم چهار طبقه بسازند اتفاقی که به عینه شاهدیم
گسست فرهنگی آزارنده

قدیمی ها می گویند: در روزهای گرم و کشدار تابستان کنار ساحل انزلی محلی ها باقالی پخته، بلال، شربت خنک آبغوره و درار، آب آلبالو با عطر سکر آور گلپر و یخ در بهشت و امثال آن را عرضه می کردند همه چیز در عین کیفیت و دلنشینی، ساده اما تمیز و بدون آلودگی بود و هیچ اثری از پسماندها نبود و در عوض برکتی بود که ماه ها ته جیب و دل آدم ها را گرم می کرد. محمود عباسیان امین از راهنمایان با سابقه گردشگری و مشاور شورای شهر انزلی در گردشگری به خزر می گوید: در گوشه خاطرات همه ما یاد آن ساحل پر نشاط قدیمی ته نشین شده است، به خصوص رد اثر و صدای خش خش شن کشی که در دست کارگران پلاژها بود و هر کسی کوشش داشت تا همیشه اطراف و مقابل محل استقرارش تمیز و عاری از زباله باشد!
عباسیان تاکید می کند: این روزها ما گسست فرهنگی آزار دهنده ای را تجربه می کنیم. نظم پذیری ای در افراد بود که این روزها جایش را به توقع بی حساب و کتاب داده است. مثلا در همین کرانه ساحل بی لاین بندی فیزیکی، مسیری که ماشین تردد می کرد معلوم بود، نواری که آدم ها می نشستند و از ماسه استفاده می کردند مشخص بود و فضایی که افراد فوتبال والیبال بازی می کردند هم روشن بود. هیچ کس مطلقا وارد حریم دیگری نمی شد و اسباب آزار نبود ولی امروز چنین چیزی یک رویاست! در حالیکه این تربیت و نظم پذیری یک اتفاق نظام مند درونیست که گویا گمشده است!
سلمان فدایی گوهری فعال اجتماعی می گوید: من نمی گویم با خارج ازکشور یا حتی کیش، که می گویم با همین خطه شمالی، خودمان را قیاس کنیم: می بینیم که فاجعه آفرینی آلودگی ها، پسآب و فاضلاب، حجم زباله ها، حضور حیوانات ما را از پتانسیل بسیار در خور اعتنای گردشگری ساحل محرور و به چالش کشانده ست و گردشگر مایل به ماندن در انزلی نیست!
سحر ترابی مدرس نقاشی نیز می گوید: بچه ها عاشق ماسه بازی و دریا هستند و من به واسطه نوع کارم با بچه ها در تابستان از غیبت شان متوجه می شوم که اغلب پس از یک پیک نیک خانوادگی در ساحل با مشکلات گوارشی و یا خارش های پوستی دست به گریبان شده اند. به نظرم دست کم به خاطر بچه ها باید به داد ساحل برسیم.
رد پا چندش آور فاضلاب رها شده و مدیریت نشده، گستاخانه راه دریا را در پیش گرفته و بر صورت نرم ساحل ماسه ای کم نظیرمان، خنجر می کشد. زباله ها چشم و دست و پا را توامان می آزارند و حضور سگ های سرگردان افراد را می ترساند، ساخت و سازهای بی قانن و قاعده دل و نفس را تنگ می کند. با این همه حتی اگر همیشه کنار دریا زندگی کنی، تابستان که بیاید دریا تو را با آوای متفاوتی می خواند. احوال گردشگران سایر نقاط ایران که جای خود دارد! بازی نور آفتاب و مهتاب بر تن پوش مواج دریا تمنای لذت لمس صدف و ماسه تو را جذب می کند. این چنین است که موهبت دریا منبع معیشتی بی دریغ خداوند برای ساحل نشینان است اگر التزام و اراده مان را برای اجرای قانون بیشتر کنیم بلکه تا بیش از این متضرر نشده ایم، ساحلمان را به سامان کنیم.

لیلا مسروری
خزر - ویژه بندر انزلی